menu-education

Αξιολόγηση

weigh

Σύμβουλος άσκησης

ex2

Σύμβουλος διατροφής

simvoulos_diatrofis

Συνταγές Υγείας

0008360487w-1024x1280

Facebook

Θέματα διατροφής
Σύντομες εκπαιδευτικές πληροφορίες για θέματα που χρησιμοποιούνται καθημερινά από τους επιστήμονες της Διατροφολογίας - Διαιτολογίας, για να παρέχουν σχετικές κατευθύνσεις και να λύσουν αντίστοιχες απορίες.

Πρωτεϊνες
proteinsΟι πρωτεϊνες αποτελούν ένα από τα κύρια θρεπτικά συστατικά της διατροφής. Η κύρια λειτουργία των πρωτεϊνών είναι ότι αποτελούν το βασικό δομικό συστατικό όλων των ιστών του σώματος, και ο ρόλος τους είναι πολύ σημαντικός κατά τη διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας που παρατηρείται ραγδαία ανάπτυξη του σώματος.
Επιπρόσθετα, οι πρωτεΐνες είναι βασικές για τη ρύθμιση του ανθρώπινου μεταβολισμού. Χρησιμοποιούνται στο σχηματισμό σχεδόν όλων των ένζυμων, πολλών ορμονών και άλλων ενώσεων που ελέγχουν τις λειτουργίες του σώματος.
Τέλος, μπορεί να χρησιμεύσουν και ως πηγή ενέργειας. Ένα γραμμάριο πρωτεΐνης ισοδυναμεί με 4 θερμίδες. Οι πρωτεΐνες πρέπει να καλύπτουν περίπου το 10-15% της συνολικής ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης. Διακρίνουμε 2 κατηγορίες πρωτεϊνών: φυτικές και ζωικές. Τροφές πλούσιες σε ζωικές πρωτεΐνες είναι: το κρέας, το συκώτι, το γάλα, τα αβγά. Τροφές πλούσιες σε φυτικές πρωτεΐνες είναι: τα δημητριακά, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί.
Bιταμίνες
vitΟι βιταμίνες περιέχονται στην τροφή σε πολύ μικρές ποσότητες. Η σημαντικότητά τους έγκειτε στο ότι συμβάλουν στη ρύθμιση του μεταβολισμού, ενώ δεν έχουν ενεργειακό και δομικό (σχηματισμός ιστών του σώματος) ρόλο. Οι βιταμίνες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, τις λιποδιαλυτές και τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες.
Οι λιποδιαλυτές είναι διαλυτές στο λίπος. Ο οργανισμός έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί σημαντικά αποθέματα αυτών των βιταμινών, ενώ κάποιες από αυτές παράγονται από τον ίδιο τον οργανισμό. Στις λιποδιαλυτές βιταμίνες ανήκουν οι βιταμίνες A, D, E και Κ.
Σε αντίθεση με τις λιποδιαλυτές, οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες δεν αποθηκεύονται σε σημαντικές ποσότητες στον οργανισμό. Στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες ανήκουν οκτώ βιταμίνες του συμπλέγματος Β και η βιταμίνη C. Το σύμπλεγμα Β περιλαμβάνει τις εξής βιταμίνες: B1, B2, νιασίνη, B6, B12, φυλλικό οξύ, βιοτίνη και παντοθενικό οξύ.
Ασβέστιο
calciuminfoodsΤο ασβέστιο είναι το ανόργανο συστατικό το οποίο βρίσκεται σε αφθονία στον ανθρώπινο οργανισμό. Η μεγαλύτερη ποσότητα ασβεστίου του σώματος βρίσκεται στο σκελετό (98%), ενώ το 1% χρησιμοποιείται για το σχηματισμό των δοντιών.
Η ημερήσια τιμή πρόσληψης ασβεστίου είναι κατά προσέγγιση: για παιδιά 1-3 ετών (500mg), παιδιά 4-8 ετών (800mg), παιδιά και εφήβους 9-18 ετών (1300mg), ενήλικες 18-50 ετών (1000mg) και ενήλικες άνω των 50 ετών (1200mg).
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν την κύρια πηγή ασβεστίου. Άλλες πηγές ασβεστίου είναι τα ψάρια, τα πράσινα λαχανικά, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί. Η ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου έχει συσχετισθεί με αρκετά προβλήματα υγείας όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου, η υπέρταση και κυρίως η οστεοπόρωση.
Λίπη
olive-oilΤα λίπη επιτελούν τρεις λειτουργίες: α) συμμετέχουν στο σχηματισμό ιστών, β) στη ρύθμιση του μεταβολισμού και γ) παρέχουν ενέργεια. Τα λίπη αποτελούν τη δεύτερη πηγή ενέργειας του οργανισμού μετά τους υδατάνθρακες. Ένα γραμμάριο λίπους παρέχει κατά προσέγγιση 9 θερμίδες. Επιπρόσθετα τα λίπη καλύπτουν περίπου το 30% της συνολικής ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης. Τα τρία βασικά λιπίδια που είναι σημαντικά για τον ανθρώπινο οργανισμό είναι: οι τριαγλυκερόλες, η χοληστερόλη και τα φωσφολιπίδια. Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπη είναι: το βούτυρο, τα έλαια, η μαργαρίνη, το λίπος στο κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα (πλήρες γάλα, τυρί), τα γλυκά κ.α.΄Όλες οι πιο πάνω τροφές πρέπει να καταναλώνονται με μετρο.
Βιταμίνη C
oranges20for20vitamin20cΗ βιταμίνη C ανήκει στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Η σημαντικότερη λειτουργία της βιταμίνη C είναι η σύνθεση του κολλαγόνου, το οποίο είναι απαραίτητο για το σχηματισμό και τη διατήρηση του συνδετικού ιστού στο σώμα. Επιπρόσθετα βοηθά στην απορρόφηση του φυτικής προελεύσεως σιδήρου αλλά και στη σύνθεση ορμονών (κατεχολαμίνες). Τέλος, η βιταμίνη C αποτελεί ισχυρό αντιοξειδωτικό. Οι σημαντικότερες πηγές βιταμίνης C είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, ειδικά τα εσπεριδοειδή και τα πράσινα λαχανικά.
Εξαιρετικές πηγές βιταμίνης C είναι τα πορτοκάλια, τα γκρέιπφρουτ, το μπρόκολο και οι πράσινες σαλάτες. Άλλες καλές πηγές είναι οι πράσινες πιπεριές, οι πατάτες, οι τομάτες και οι φράουλες. Η νόσος που οφείλεται στην έλλειψη βιταμίνης C είναι το σκορβούτο.
Σίδηρος
ironΟ σίδηρος είναι ένα από τα σημαντικότερα ανόργανα συστατικά που ανήκει στα ιχνοστοιχεία. Η κύρια λειτουργία του σιδήρου είναι ο σχηματισμός μορίων που είναι απαραίτητα για τη μεταφορά και τη χρησιμοποίηση του οξυγόνου. Η μεγαλύτερη ποσότητα του σιδήρου χρησιμοποιείται για το σχηματισμό της αιμοσφαιρίνης που μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες στους ιστούς. Η ημερήσια τιμή πρόσληψης σιδήρου είναι κατά προσέγγιση: 8mg για τους άνδρες, 11mg για νεαρούς άνδρες ηλικίας 14-18 ετών, 15mg για έφηβες γυναίκες και 18mg για ενήλικες γυναίκες. Οι έγκυες γυναίκες χρειάζονται 27mg, ενώ οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση χρειάζονται μόλις 8mg. Το συκώτι, το κρέας, το σκούρο κρέας πουλερικών, τα θαλασσινά, τα όσπρια, τα πράσινα λαχανικά, τα αποξηραμένα φρούτα και τα δημητριακά ολικής άλεσης αποτελούν σημαντικές πηγές σιδήρου. Η ανεπαρκής πρόσληψη σιδήρου σχετίζεται με τη σιδηροπενική αναιμία.
Υδατάνθρακες
spaghetti-breakΟι υδατάνθρακες αποτελούν ένα από τα πιο απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στη διατροφή. Ο κύριος ρόλος των υδατανθράκων είναι η παραγωγή ενέργειας. Επομένως ένα γραμμάριο υδατάνθρακα περιέχει κατά προσέγγιση 4 θερμίδες. Οι υδατάνθρακες αποτελούν το αφθονότερο συστατικό της τροφής μετά το νερό. Οι υδατάνθρακες πρέπει να καλύπτουν περίπου το 55-60% της συνολικής ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης. Οι υδατάνθρακες χωρίζονται σε: μονοσακχαρίτες (γλυκόζη, φρουκτόζη, γαλακτόζη) ολιγοσακχαρίτες (μαλτόζη, λακτόζη και σακχαρόζη) και πολυσακχαρίτες (άμυλο, κυτταρίνη, γλυκογόνο).
Το άμυλο είναι ο κύριος υδατάνθρακας της τροφής, ένας φυτικός πολυσακχαρίτης που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στα δημητριακά, όσπρια, πατάτα και ξηρούς καρπούς. Βασικές πηγές υδατανθράκων είναι: το ψωμί, τα δημητριακά, τα φρούτα και τα λαχανικά.
Νερό
water_nΤο ανθρώπινο σώμα αποτελείται κατά ένα μεγάλο ποσοστό από νερό. Η περιεκτικότητα του σώματος σε νερό μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας, από 75% περίπου στα μωρά σε 60% στους ενήλικες.
Το νερό αν και δεν παρέχει ενέργεια είναι πολύ σημαντικό για την υγεία και την επιβίωση, συμβάλλοντας στην καλή λειτουργία του σώματος. Το νερό αποτελεί το κύριο συστατικό του αίματος και είναι υπεύθυνο τόσο για τη μεταφορά των θρεπτικών συστατικών στους ιστούς του σώματος όσο και για την απομάκρυνση των άχρηστων ουσιών. Επιπρόσθετα, το νερό βοηθά στην πέψη της τροφής. Τέλος, συμβάλλει στη διατήρηση της φυσιολογικής θερμοκρασίας του σώματος (θερμορύθμιση).
Νερό προσλαμβάνουμε κυρίως από τα υγρά που πίνουμε (καθαρό νερό, γάλα, χυμούς κ.α.). Ένα σημαντικό σημείο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι το νερό είναι κύριο συστατικό διαφόρων τροφών που καταναλώνει ο ανθρώπινος οργανισμός. Συγκεκριμένα τα φρούτα και τα λαχανικά αποτελούνται κατά ένα μεγάλο ποσοστό (90%) από νερό.
Ανόργανα συστατικά
diet_nutrition_foodΤα ανόργανα συστατικά επιτελούν δύο λειτουργίες: συμμετέχουν α) στο σχηματισμό διαφόρων ιστών του σώματος και β) στη ρύθμιση του μεταβολισμού. Ένα σημαντικό στοιχείο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι τα ανόργανα συστατικά δεν παρέχουν ενέργεια στον οργανισμό. Διακρίνουμε δύο κατηγορίες ανόργανων συστατικών: τα μακροστοιχεία και τα ιχνοστοιχεία.
Ως μακροστοιχεία χαρακτηρίζονται εκείνα τα συστατικά των οποίων η πρόσληψη είναι ίση ή ξεπερνά τα 100mg ανά ημέρα. Στα μακροστοιχεία ανήκουν το ασβέστιο, ο φώσφορος, το μαγνήσιο, το κάλιο, το νάτριο, το χλώριο, και το θείο. Αντίθετα, ως ιχνοστοιχεία χαρακτηρίζονται εκείνα τα στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα σε ποσότητες μικρότερες των 100mg ανά ημέρα. Τα σημαντικότερα ιχνοστοιχεία είναι: ο σίδηρος, ο χαλκός, ο ψευδάργυρος, το χρώμιο και το σελήνιο.
Διατροφή η οποία είναι ανεπαρκής σε ανόργανα συστατικά έχει συσχετισθεί με πληθώρα ασθενειών όπως αναιμία, υπέρταση, διαβήτης, καρκίνος, τερηδόνα των δοντιών και οστεοπόρωση.
Θρεπτικά συστατικά
balanced20nutritionΤα θρεπτικά συστατικά βρίσκονται στην τροφή και εκπληρώνουν μια ή περισσότερες βιοχημικές ή φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος. Οι κύριες λειτουργίες των θρεπτικών συστατικών είναι: α) να παρέχουν ενέργεια, να δημιουργούν και να επιδιορθώνουν ιστούς και γ) να ρυθμίζουν τις μεταβολικές διεργασίες του σώματος. Τα θρεπτικά συστατικά της τροφής είναι: οι υδατάνθρακες, τα λίπη, οι πρωτεΐνες, οι βιταμίνες και τα ανόργανα συστατικά.
Ομάδες τροφίμων
threptikaΗ κατασκευή ενός προγράμματος διατροφής διευκολύνεται με το διαχωρισμό των διαφόρων τροφών σε ομάδες που έχουν παρόμοια περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά. Διακρίνουμε 6 ομάδες τροφίμων: αμύλου-ψωμιού, κρέατος, γάλατος, φρούτων, λαχανικών και λιπών.
Ομάδα αμύλου και ψωμιού: Περιλαμβάνει τροφές όπως είναι το ψωμί, τα δημητριακά, τα ζυμαρικά, το ρύζι, η πατάτα και τα όσπρια. Τα τρόφιμα αυτά είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και υδατάνθρακες.
Ομάδα κρέατος: Περιλαμβάνει τροφές όπως είναι το κρέας (κρέας, πουλερικά και θαλασσινά), τα αβγά και τα τυριά. Τα τρόφιμα αυτά είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, βιταμίνες και ανόργανα συστατικά.
Ομάδα γάλατος: Περιλαμβάνει τροφές όπως είναι το γάλα και το γιαούρτι στις διάφορες μορφές τους. Τα τρόφιμα αυτά είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, βιταμίνες και ανόργανα συστατικά.
Ομάδα φρούτων: Περιλαμβάνει τροφές όπως είναι τα φρούτα και οι χυμοί. Τα τρόφιμα αυτά είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, φυτικές ίνες, βιταμίνες και ανόργανα συστατικά.
Ομάδα λαχανικών: Τα τρόφιμα αυτά είναι πλούσια σε βιταμίνες, ανόργανα συστατικά καθώς και φυτικές ίνες.
Ομάδα λιπών: Στην ομάδα των λιπών περιλαμβάνονται τα έλαια, το ζωικό λίπος και οι ξηροί καρποί. Τα τρόφιμα αυτά είναι πλούσια σε λίπος αλλά περιέχουν και πρωτεΐνες.